Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 96, poz. 593) o służbie medycyny pracy.
Kodeks Pracy ? art. 43 i art. 229.
Rozp. M.Z. i O.S. z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz. U. Nr 69 poz.332)
Badaniom wstępnym muszą być poddane wszystkie osoby:
- starające się o pracę,
- młodociani,
- wszyscy pracownicy, którym zmienia się stanowisko pracy (na którym występują
czynniki szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe warunki).
Badaniom wstępnym podlegają pracownicy, bez względu na to, czy posiadają wyniki badań lekarskich przeprowadzonych u poprzedniego pracodawcy lub badań lekarskich specjalistycznych stwierdzających prawo wykonywania zawodu.
Badania te mają na celu stwierdzenie braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Opinie lekarskie o przydatności pracownika do pracy wydawane są przez lekarzy uprawnionych do wydawania takich zaświadczeń, a pracodawca jest zobowiązany do ich przechowywania w aktach osobowych.
Pracodawcy nie wolno dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Odpowiedzialność za dopuszczenie pracownika do pracy bez aktualnych badań lekarskich ciąży na pracodawcy, a nie na pracowniku.
W celu przeprowadzenia badań profilaktycznych zakład pracy musi wystawić skierowanie zawierające:
- określenie miejsca pracy,
- określenie stanowiska oraz rodzaju pracy,
- określenie rodzaju badań (wstępne, okresowe, kontrolne),
- informację o ewentualnym posiadaniu przez pracownika grupy inwalidzkiej.
Uwaga! Badania wstępne są obowiązkowe. Pracodawca nie może dopuścić do pracy osoby bez aktualnego zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego: brak przeciwwskazań do pracy.
informacja telefon - 091 434 74 74
Okresowym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy, jednak ich częstotliwość nie jest jednakowa dla każdego zatrudnionego i zależy przede wszystkim od rodzaju wykonywanej pracy. Pracownicy przechodzą badania okresowe z częstotliwością:
? co 2 lata, jeżeli pracownik jest narażony na wdychanie szkodliwych pyłów lub oparów,
? co 3 lata, jeżeli w zakładzie pracy panuje gorący mikroklimat (po 45. roku życia badania takie muszą być wykonywane co 2 lata),
? co 4 lata, jeżeli pracownik stale korzysta z komputera,
? co 5 lat ? pracownicy biura niekorzystający z komputerów.
Termin badania okresowego powinien zawsze zostać określony w zaświadczeniu lekarskim wydanym po badaniu wstępnym lub poprzednim badaniu okresowym. W przypadku zmiany pracodawcy termin ważności zaświadczenia wydanego w czasie zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy traci ważność.
informacja telefon - 091 434 74 74
Badania kontrolne powinny być wykonywane u wszystkich pracowników, którzy byli niezdolni do pracy dłużej niż 30 dni z powodu choroby. Pracodawca nie ma prawa dopuścić takiej osoby do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do ponownego zatrudnienia na określonym stanowisku.
informacja telefon - 091 434 74 74
Badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym:
? brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy lub
? przeciwwskazania zdrowotne do pracy na określonym stanowisku pracy.
Orzeczenia lekarskie są wydawane w formie zaświadczeń według ustalonego wzoru, a lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne przekazuje je pracownikowi i pracodawcy. Ten z kolei obowiązany jest przechowywać wydane orzeczenia.
Poza świadczeniami z zakresu badań profilaktycznych pracodawca obowiązany jest sfinansować koszt profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej ze względu na warunki pracy.
Zakres ww. badań lekarskich oraz profilaktycznej opieki zdrowotnej określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. nr 69, poz. 332 ze zm.). Z przepisów ww. rozporządzenia wynika, że zakres:
1) badań profilaktycznych (wstępnych, okresowych i kontrolnych) określają wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników stanowiące załącznik nr 1 do rozporządzenia; przy czym zakres tych badań może zostać poszerzony przez lekarza je przeprowadzającego o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika; w takiej sytuacji specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe stanowią część badania profilaktycznego,
2) profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy, obejmuje:
? przeprowadzenie badań lekarskich poza terminami wynikającymi z częstotliwości wykonywania badań okresowych i orzekanie o możliwości wykonywania dotychczasowej pracy w przypadku:
? konieczności przeniesienia pracownika do innej pracy ze względu na stwierdzenie szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na zdrowie pracownika (art. 55 § 1 K.p.),
? stwierdzenia, że ze względu na stan ciąży kobieta nie powinna wykonywać? pracy dotychczasowej (art. 179 § 1 i 2 K.p.),
? stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby zawodowej (art. 230 § 1 K.p.),
? stwierdzenia niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy u pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy lub u którego stwierdzono chorobę zawodową, lecz nie został on uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 231 K.p.),
? wykonanie u pracowników, zatrudnionych na stanowiskach pracy stwarzających zagrożenie wystąpienia choroby zawodowej, badań celowanych lub testów ekspozycyjnych, ukierunkowanych na wczesną diagnostykę ewentualnych zmian chorobowych u tych pracowników,
? wprowadzenie monitorowania stanu zdrowia pracowników oraz szkolenie pracowników w zakresie ochrony przed zagrożeniami i możliwościami ograniczenia ryzyka zawodowego, jakie wiążą się z pracą wykonywaną w warunkach występowania przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia - w razie gdy pracownicy wykonują pracę w tych warunkach,
? uczestniczenie lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy, powołanej w trybie określonym w art. 23712 K.p.
Ww. świadczenia są wynikiem realizacji obowiązków określonych w stosownych przepisach prawa pracy. Przy czym, często świadczenia zdrowotne ze strony pracodawcy przybierają postać świadczeń uznaniowych, czyli takich, których przyznanie uzależnione jest od dobrej woli pracodawcy (pracownik nie ma prawa domagać się ich sfinansowania). Wśród tej grupy świadczeń do najczęściej przyznawanych należą szczepienia przeciw grypie oraz mammografia.
Podstawy prawne
? Ustawa z 26 czerwca 1974 r. ? Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 120, poz. 1252)
? Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332; ost.zm. Dz.U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1405)
(Dz. U. z dnia 24 sierpnia 2004 r.)
